بررسی وضعیت بیابان‌زایی دراستان خراسان شمالی

بوم‌سازگان‌های مناطق خشک با سطحی معادل 7/44 میلیون کیلومترمربع، تقریباً 30 درصد خشکی‌های کره زمین را  شامل می‌شوند که از این مقدار، حدود 39 درصد آن (معادل 4/17 میلیون کیلومترمربع) در شمار مناطق نیمه­خشک قرار دارند. بیش از90 درصد مناطق نیمه­خشک جهان در 27 کشور متمرکز شده است. تقریباً 20 درصد جمعیت جهان وابسته به این مناطق است. در کشور ما 86 درصد از کل سطح کشور، در شرایط خشک واقع شده و به­نحوی چشمگیر و همه جانبه تحت­تأثیر فعالیت‌های گوناگون انسانی است. شرایط شکننده بوم‌شناختی در مناطق خشک و نیمه­خشک بیابانی از یک سو و بهره‌برداری‌های بی­رویه و انحصار‌طلبانه انسان از سویی دیگر، زمینهگسترش بیابان‌ها شده و آن را به معضلی حاد در سطح ملی بدل کرده است. راه­حل منطقی برای مهار بیابان‌زایی، پیش‌بینی تغییرات حادث شده در محیط طبیعی با پایش مداوم و فراکافت (تجزیه و تحلیل) داده‌ها است. بر این اساس، در مطالعه حاضر سعی شده است با مقایسه وضع موجود بیابان‌زایی در حال حاضر با وضعیت منطقه درگذشته، تغییرات حاصله و دلایل آن مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.  براساس ستاده‌‌های بدست‌آمده، مشاهده می‌شود که 7/76 درصد از سطح استان در حال حاضر (1387) تحت­تأثیر فرایند‌های مختلف بیابان‌زایی با شدت‌های متفاوت قرار دارد. تخریب پوشش گیاهی توأم با فرسایش آبی و بادی (فرایند نوع اول) با 7/44 درصد از وسعت منطقه پدیده غالب است. فرسایش آبی توأم با فرسایش بادی و تخریب پوشش گیاهی در وسعتی بالغ بر 3/24 درصد (فرایند نوع دوم) و نهایتا"و شوری ثانوی در وسعتی معادل 7/11 درصد در مرتبه سوم قرار دارد. از نظر طبقات بیابان‌زایی، طبقه بیابان‌زایی شدید با 6/36 درصد در ردیف اول و طبقات خیلی شدید، متوسط و جزئی به­ترتیب با 4/14، 1/13، و 6/12 درصد در ردیف‌های بعدی قرار دارد.